مدارا کردن با بیمار مبتلابه اختلال شخصیت مرزی(borderline)

اختلال شخصیت مرزی بر زندگی نزدیکان فرد مبتلا بسیار تأثیر گذار است و بسیاری از نزدیکان این افراد نحوه ی صحیح برخورد با این بیماران و هم چنین مراقبت از خودشان را نمیدانند در این مقاله سعی بر این دارم تا  به نکاتی برای رفتار با این افراد اشاره کنم.

افراد دارای این اختلال بی ثبات هستند، به عنوان مثال در عشق ورزیدن در یک لحظه افراط میکنند و در لحظه ی بعد همه چیز را زیر سوال میبرند. 

این افراد خشم زیادی را تجربه میکنند، احساس پوچی زیادی دارند، ترس شدید از طرد شدن، احساس نفرت نسبت خود و سردرگمی در هویت دارند.

مسائل را به شکل کاملا بد یا کاملا خوب ارزیابی میکنند، در یک لحظه عاشق و در لحظه ی دیگر سرشار از نفرت هستند. 

شاید این جملات برای کسانی که با افراد داری اختلال مرزی در ارتباط هستند آشنا باشد:

او مرا متهم به کاری میکند که هرگز نکرده ام.

فرقی نمیکند من چه بگویم یا چه کنم، او همان مطلب را میچرخاند و از همان علیه من استفاده میکند.

هنگامی که بعد از دعوا تلاش می کنم تا اوضاع را بهتر کنم او بیشتر خشمگین میشود. 

الگوهای آشنای ارتباطی در افردا داری اختلال شخصیت مرزی:

به جای من احساس کن؛

افراد مرزی از طریق نسبت دادن احساساتشان به دیگران از روبرو شدن با احساسات دردناک خود اجتناب میکنند به این عمل فرافکنی(projection) گفته میشود.

همه چیز تقصیر تو است.

این افراد با سرزنش کردن دیگران از زیر بار مسئولیت رفتارهایشان فرار میکنند.

از تو متنفرم ولی مرا ترک نکن:

هنگامی که فرد دارای اختلال مرزی وارد یک رابطه ی صمیمانه میشود احساس می کند تحت کنترل فرد تازه وارد قرار گرفته و در مقابل برای اجتناب از احساس طرد شدگی فاصله اش را با اطرافیان زیاد میکند و دوباره حس طرد شدگی میکند بنابراین دوباره نزدیک میشود و این چرخه تکرار میشود.

در واقع (نه تحمل دوری دارد نه نزدیکی)

عوامل دخیل در ایجاد این اختلال:

۱-عامل زیستی:

این مولفه به سه قسمت مغز فیزیکی، مغز شیمیایی و ژنتیک تقسیم میشود. 

مغز فیزیکی مثل سخت افزار ، مغز شیمیایی مثل نرم افزار و ژنتیک نقشه ی راه اس.

۲_عوامل محیطی:

بدرفتاری جنسی و جسمی

راهنمای تشخیصی و آماری مشخص کرده است که ۷۵ درصد از افراد مرزی زمانی در گذشته مورد بدرفتاری قرار گرفته اند. 

تعداد زیادی از افراد دارای اختلال مرزی در گذشته ای دور قربانی بدرفتاری قرار گرفته اند ، طرد شده اند، نادیده انگاشته شده اند،با آنها بدرفتاری شده و تکرار این رخدادها در زندگی این افراد باعث میشود تا قربانیان تمام مسیر زندگی شان را با این آسیب های جبران ناپذیر سپری کنند

سایر عوامل محیطی:

شخصیت هر فرد از طریق محیطی که در آن پرورش یافته است رشد می کند ودر هر محیطی امکان بروز اتفاقات خوب وجود دارد: یک دوست صمیمی، استعدادی برای هنر یا فوتبال،یک خواهر یا برادر بزرگتر مهربان یا آموخته هایی که پاداش و توجه را به همراه دارد.

هم چنین اتفاقات بدی هم نیز رخ میدهند مثل از دست دادن والدین در کودکی، زندگی در محله ی پر خطر

چند تجربه در خانواده هایی که می تواند آمادگی زیست شناختی افراد مستعد را به اختلال شخصیت مرزی تشدید کند:

فرزندپروی ناکارآمد. 

تفاهم ضعیف میان خلقیات و شخصیت والدین و کودک.

مرگ ناگهانی عزیزان یا طرد شدگی ادراک شده.

موقعیت جغرافیایی محل سکونت که ادراک منفی فرد دارای زمینه ی اختلال را تشدید می کند.

تجارب اجتماعی: 

از دست دادن خانواده در پی جابه جایی های متعدد.

تبعیض نژادی و جنسیتی برای افرادی که دارای عزت نفس پایینی هستند تأثیر بدی می تواند داشته باشد.

تبعیض جنسیتی میتواند پیام های آشفته ای را به زنان منتقل کند و به بعضی از زنان احساس طرد شدگی بدهد.

اعتقادات فرهنگی و مذهبی که در آنها صفات مربوط به اختلال مرزی مشخصا ارزش گذاری میشود. 

برای نمونه ، برخی از اعتقادات مذهبی ممکن است تفکر جداسازی (spilitig) را تقویت کنند.

درمان

درمان بدون میل و علاقه به بهبود هرگز ثمر بخش نخواهد بود، فرقی ندارد که شما از دیسک کمر رنج ببرید یا یک اختلال روانشناختی

متاسفانه تغییر تقریبا برای تمام انسان ها نامطلوب و ترسناک است. 

اگر از نگاه یک بیمار با اختلال مرزی به دنیا بنگریم ذهن او پریشان است و احساساتش خارج از کنترل او هستند و دائما با اضطراب و ترس زندگی میکند. آنها برای اجتناب از این احساسات از مکانیسم دفاعی انکار استفاده میکنند و به جای رو برو شدن با احساساتشان ترجیح می دهند که شغل، دوستان، خانواده را از دست بدهند. 

انکار: ترس غیر قابل کنترل از روبرو شدن با درد و رنج فردی را می پوشاند و باعث می شود فرد با وجود اصرار نزدیکان به دنبال کمک نرود.

انواع درمان ها برای فردی با اختلال شخصیت مرزی

۱) دارودرمانی

هیچ دارویی وجود ندارد که اختلال شخصیت را به طور کامل درمان کند .در طول درمان ، دارو میتواند به تغییر تفکر، احساس و رفتار بیمار کمک کند.

۲)درمان های روانشناختی

در گذشته امید کمی برای درمان بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی بود. اما امروزه با پیشرفت علم روانشناسی درمان این افراد با موفقیت چشمگیری روبرو است ناگفته نماند که کار بسیار زمان بر است 

بهترین کار پیدا کردن یک درمانگر دلسوز و هم گام است که متناسب با احوالات شما باشد.

در زیر  به چند رویکرد درمانی موثر اشاره میکنیم:

روان تحلیلی

درمان روان پویشی

رفتاردرمانی دیالکتیکی

درمان شناختی-رفتاری

یافتن یک درمانگر برای اختلال شخصیت مرزی:

مهم ترین نکته ای که باید توجه داشت این است که هر فرد مبتلا به اختلال مرزی منحصر به فرد است.

بسیاری از این بیماران علاوه بر اختلال مرزی از اختلال دیگری مثل افسردگی، اختلال خوردن یا سوءمصرف مواد رنج میبرند.

پژوهش ها نشان داده است که یک رابطه ی صمیمی با درمانگر با کفایت حیاتی ترین فاکتور درمان است.

چند نکته در ارزیابی درمانگران بیماران مرزی:

یک درمانگر خوب باید درباره ی این اختلال علم کافی داشته باشد.

یک درمانگر باید به بهبود بیمار با اختلال مرزی ایمان داشته باشد.

یک درمانگر خوب باید پشتیبانی همکاران کلینیک محل کارش را برای بیماران مرزی داشته باشد. 

یک درمانگر خوب باید به توانایی خود باور داشته باشد و درباره ی نحوه ی رفتار فرد مرزی آگاه باشد.

و داشتن معیارهایی که برای هر درمانگری لازم است مثل همدل بودن، داشتن چارچوب درمانی و ....

دکتر مریم  جلالی فراهانی

نویسنده: دکتر مریم جلالی فراهانی

دکترای روانشناسی (روان‌درمانگر تحلیلی)

مشاهده سایر مطالب دکتر مریم جلالی فراهانی
نظرات کاربران
 
 
   
دکتر مهدی قاسمی

دکتر مهدی قاسمی

دکتر مهدی قاسمی روانپزشک و رواندرمانگر تحلیلی